Արթուր Վարելջյան

• մոտենում է — բայ, սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, ածանցավոր
• իսկ — համադասական շաղկապ
• կարծես — երկբայական վերաբերական
• արհամարհելով — բայ, անորոշ, գործիական, ներգործական, պարզ
• հանդիսականներին — գոյական, հոգնակի, տրական հոլով
• հայտարարվեց — բայ, սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, երրորդ դեմք, եզակի, կրավորական, ածանցավոր
• վերջին — ածական, որակական, դրական
• ողբերգությունից — գոյական, եզակի, բացառական հոլով
• չէր ասել — բայ, սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ, ժխտական, երրորդ դեմք, եզակի, պարզ, չեզոք
• ամբողջ — որոշյալ դերանուն
• շունչը — գոյական, հայցական, եզակի
• պահած — բայց, հարակատար
• ակնապիշ — ձևի մակբայ
• դերասանին — գոյական, եզակի, տրական հոլով
• մյուս — ցուցական դերանուն
• ահա — ժամանակի մակբայ
• պիտի պոռթկար — բայ, հարկադրական անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ
• մեր — անձնական դերանուն, առաջին դեմք, հոգնակի, սեռական հոլով
• առաջ — տեղի մակբայ
• երկու — քանակական թվական
• մեջ — կապ, հետադրություն
• երբ — ժամանակի մակբայ
• աջ — ածական, հարաբերական
• երևակայական — ածական, դրական, որակական
• այո — հաստատական վերաբերական
• ոչինչ — ժխտական դերանուն
• ոչ ոք — ժխտական դերանուն
• համոզել — բայ, անորոշ, ուղղական, ներգործական, պարզ
• տակ — կապ, հետադրություն
• փայլող — բայ, ենթակայական, չեզոք, պարզ

1918թ. ապրիլին Տրապիզոնում ընդհատված թուրք-անդրկովկասյան բանակցությունները մայիսի սկզբներին վերսկսվեցին Բաթումում։ Թուրքերն մայիսի 26-ին վերջնագիր տվեցին անդրկովկասյան պատվիրակությանը։ Նույն օրը Անդրկովկասյան Հանրապետությունը կազմալուծվեց, ուստի նորահռչակ հանրապետություններից յուրաքանչյուրն ինքը պետք է լուծեր Թուրքիայի հետ պատերազմի և խաղաղության հարցը։

Հենց Հայաստանի անկախության հռչակման օրը՝ մայիսի 28-ին, Հայոց Ազգային խորհուրդը որոշեց նոր պատվիրակություն ուղարկել Բաթում և հաշտություն կնքել թուրքերի հետ։ Նորանկախ Հայաստանի պատվիրակությունը գլխավորեց Ալ. Խատիսյանը։ Մայիսի վերջին սկսվեցին հայ-թուրքական բանակցությունները։ Հունիսի 4-ին կնքվեց Բաթումի հաշտության պայմանագիրը Հայաստանի Հանրապետության և Օսմանյան թուրքիայի միջև։ Պայմանները չափազանց ծանր էին Հայաստանի համար։

Կնքված պայմանագրով հայ-թուրքական սահմանագիծը այնպես էր տարվում, որ երկիրը մասնատվում և չնչին տարածք էր թողնվում Հայաստանին։

Պայմանագրի համաձայն Հայաստանը ունենալու էր սահմանափակ թվով զորք։ Երկաթուղիների վերահսկողությունն անցնելու էր թուրքիային, որպեսզի կարողանա Հայաստանի վրայով զորք տեղափոխել Ադրբեջան։ Դրա նպատակն էր խորտակել Ստ. Շահումյանի գլխավորած Բաքվի կոմունան և տիրանալ Բաքվի նավթին։

Այսպիսով, Բաթումի պայմանագրով թուրքիային էր անցնում ոչ միայն Արևմտյան Հայաստանը, այլև Արևելյան Հայաստանի զգալի մասը՝ Կարսի մարզը և շուրջ 5 գավառ։ Արդյունքում՝ Հայաստանի Հանրապետությանը փաստորեն մնում էր ընդամենը 12 հազ. քառ. կմ տարածք, որն ընդգրկում էր Սևանա լճի ավազանը և Արարատյան դաշտի մի մասը։

Упр.8

Точность в работе имеет огромнейшее  значение. 2. Летом мы отдыхали в

прекраснейшем месте. 3. Даже маленькая неточность может привести к большущим

неприятностям. 4. Во время болезни моя подруга была в тяжелейшем  состоянии.

5. Мы удивились, когда наши гости заговорили на чистейшем русском языке. 6. На

афише мы увидели имена известнейших артистов, в том числе имя популярнейшей у

молодежи певицы. 7. Работа врача – труднейшая работа. 8. Наш профессор –

талантливейший ученый. 9. В вашей дипломной работе есть грубейшая ошибка.

10. Мать моего друга – добрейшая женщина. 11. Внук благодарен своему дедушке

за мудрейшие советы. 12. Наш друг умеет готовить вкуснейшие блюда.

Упр. 11

Экзамен оказался сложнее. 2. Лето было жарче. 3. Наше

путешествие оказалось приятнее. 4. В деревне мы встретили людей гостеприимнее. 5. Экскурсия оказалось продолжительный. 6. Фильм

оказался интереснее. 7. Новая тема показалась мне скучнее. 8. Такой

перевод кажется мне правильнее. 9. Этот преподаватель объясняет понятнее . 10. Автобус ехал медленнее. 11 Весна началась раньше.

Упр. 13

Мать-земля родная наша, в дни беды и в дни побед нет тебя светлей и

краше, и желанней сердцу нет. 2. Это утро лучше, светлее. 3. Русские

писатели одни из лучших писателей в мире. 4. Китайская иволга крупнее,

красивее нашей. 5. Японский ибис – одна из замечательнейших птиц

Уссурийского края. 6. Я часто вспоминаю о счастливейших днях моей жизни.

1. Լրացրու տեքստում բաց թողած տառերը և կետադրիր։

Համերգը մոտենում էր վախճանին իսկ Փափազյանը շարունակում էր սառնասիրտ ու  ոճով կարծես արհամարհելով հանդիսականներին։ Հայտարարվեց վերջին համարը՝ մենախոսություն «Մագբեթ» ողբերգությունից։ Երկու խոսք էլ չէր ասել և մեկ էլ ամբողջ դահլիճը լարվեց ու շունչը պահած ակնապիշ նայում էր դերասանին։ Նրա մի այտը քարացավ իսկ մյուսը ջղային ցնցվում էր։ Մկանները դողում էին, իսկ աչքը կարծես ծռվել էր և ահա ուր որ է դուրս պիտի պոռտկար ակնակապիճից։ Տանջալուկ մի ոճրագործ էր մեր աչքի առաջ։

Երկու մարդ կռվում էին Փափազյանի մեջ ու հաղթեց անօրեն ոճրագործը։ Երբ նա բարձրացրեց աջ ձեռքը երևակայական դաշույնը բռնած մարդիկ տեսան այդ դաշույնը։ Այո տեսան։ Ու թեև գիտեի նրա ձեռքին ոչինչ չկար, ոչ ոք ինձ չէր կարող համոզել, թե նրա ձեռքին այդ պահին լույսի տակ փայլող դաշույն չտեսա։

2. Դուրս գրիր քեզ առաջին անգամ հանդիպած բառերը, գտիր դրանց բացատրությունները։

 Ամբարտավան-Գոռոզ, մեծամիտ, մեծախոս, բարձրադեմ։

Ակնապիշ-Անթարթ, սևեռուն, պշած աչքերով։

Ջղագրգիռ- Ներվային, նյարդային, ներվոտ։

Ակնակապիճ- ակնախոռոչ, ակնախորշ, ակնափոս:

Անօրեն- Օրենք չունեցող, օրենքը չճանաչող՝ ոտնահարող

5. Տեքստում գտիր ավարտ, բառ, թուշ, շեղվել, բառերի հոմանիշները։

  Ավարտ-վախճան

Բառ-խոսք

Թուշ-Այտ

Շեղվել- ծռվել

Հանցագործ-ոճրագործ

Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ բաղադրության, սահմանեք, գրեք օրինակներ…

Ըստ բաղադրության նյութերը դասակարգվում են պարզ և բարդ նյութերից։ Պարզ նյութերը բաժանվում են երկու մասի՝ մետաղական և ոչ մետաղական։ Բարդ նյութերը կազմված են երկու և ավելի քիմիական տարրերի ատոմներից

Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերը ըստ ծագումնաբանության, գրեք օրինակներ…

Ըստ ծագումնաբանությամբ նյութերը լինում են օրգանական և անօրգանական։

 Օրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք…

Օրգանական նյութեր են ածխածինը, թթվածինը, ազոտը, ջրածինը, ֆոսֆորը։

Անօրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք

Անօրգանական նյութեր են  կարբիդները, կարբոնատները, ածխածնի օքսիդը։

Ո՞ր նյութերն են ավելի շատ, օրգանականը, թե՞ անօրգանականը, պատասխանը հիմնավորեք…

Անօրգանականը

 Հետևյալ նյութերից ընտրեք անօրգանական նյութերը և գրեք դրանց քիմիական բանձևերը. թթվածին, կերակրի աղ, շաքար, երկաթ, ջուր, քլոր, խմելու սոդա, գլյուկոզ, ծծմբական թթու, ազոտ, սպիտակուց, պղինձ, գինու սպիրտ, ածխաթթու գազ, շմոլ գազ, ճարպ:

Թթվածին-O₂
Կերակրի աղ-NaCl
Երկաթ-Fe
Ջուր-H₂O
Քլոր-Cl
Խմելու սոդա-NаНСО₃
Ծծմբական թթու-H₂SO₄
Ազոտ-N₂
Պղինձ-Cu

Մարդը, տղան ու ձին

Մի անգամ մի մարդ և իր որդին գնում էին քաղաք: Նրանք ուզում էին կարտոֆիլ վաճառել: Նրանք գնացին իրենց ձիու հետ, իսկ ձին կարտոֆիլ էր տանում:

Մինչ նրանք քայլում էին, մեկ այլ մարդ անցավ նրանց կողքով:

«Ամոթ քեզ», – ասաց նա: ‘Ինչո՞ւ ունեք ձի, բայց դրանով չեք նստում: Ձիերին պետք է հեծնել »:

Մարդն ասաց իր որդուն. «ձիու վրա նստիր և քշիր»:

Նրանք շարունակում էին քայլել: Մի քանի ժամ անց մի խումբ պառավներ անցան նրանց կողքով:

«Նայեք այդ ծույլ երիտասարդ տղային», – ասաց կանանցից մեկը: Ամո՛թ նրան: Նա ստիպում է իր հորը քայլել, մինչ նա հեծնում է: Նրա հայրը պետք է ձիուն հեծնի։

Մարդն ասաց իր որդուն. Իջիր ձիուց: Ես կհեծնեմ »:

Նրանք շարունակում էին քայլել: Մեկ ժամ անց մի ծեր մարդ անցավ նրանց կողքով:

«Ամո՛թ այդ մարդուն», – ասաց նա: Նա նստում և հեծնում է ձին, մինչդեռ նրա որդին քայլում և քայլում: Նրա որդին պետք է նստի ձիու վրա »:

Մարդը չգիտեր ինչ անել: Ոմանք ասում էին, որ նա պետք է հեծնի, իսկ ոմանք ասում են, որ իր որդին պետք է հեծնի: Այսպիսով, նա վերցրեց տղային և դրեց իր գիրկը և երկուսով նրանք հեծնեցին ձին։

Նրանք շարունակեցին քայլել, և նրանք եկան մի տուն: Այնտեղ մարդիկ մատնացույց էին անում նրանց և զայրանում:

«Ի՞նչ է այս անգամ»: – ասաց տղամարդը: «Ի՞նչ ենք սխալ գործել»:

Նրանք ասացին. «Ամոթ երկուսիդ էլ»: Այդ ձին ծեր է, և դու ու քո գեր որդին նստած ես նրա մեջքին: Կարծում եմ ՝ նա շուտով կմահանա »:

Տղամարդը և նրա որդին իջան ձիուց և մտածեցին, թե ինչ անել: Եթե ​​մարդը հեծնում էր դրան, մարդիկ բողոքում էին: Եթե ​​նրա որդին էր հեծնում նրան, նույնպես բողոքում էին: Եթե ​​երկուսն էլ հեծնում էին նրան, մարդիկ բողոքում էին: Վերջապես, մարդը ասաց. «Մենք ձիուն կվերցնենք»:

Մարդն ու նրա որդին ձիուն վերցրին իրենց ուսերին: Հիմա մարդիկ մատնացույց արեցին և ծիծաղեցին նրանց վրա: Ձիուն դուր չէր գալիսայդ դիրքը: Նա վախեցավ: Մարդն ու նրա որդին նույնպես չէին սիրում ձիուն տանել, քանի որ նա ծանր էր:

Նրանք եկան կամրջի մոտ, և մարդը չդիմացավ ձիու ծանրությանը։ Ձին ընկավ կամրջից և գետը ընկավ:

«Օ ո՛չ», – ասաց որդին:

Նրանք վազեցին ու ձիուն հանեցին ջրից, բայց հիմա նա ամբողջությամբ թաց էր: Կարտոֆիլն ամբողջն ընկել էր ջուրը, և այժմ նրանք չէին կարող վաճառել այն:

Այսպիսով, դուք չեք կարող բոլորին դուր գալ:

Այն օրերին, երբ հայ ժողովուրդը թուրքական զավթիչների դեմ կյանքի ու մահվան կռիվներ էր մղում 1918թ. մայիսյան հերոսամարտերում, սուր հակասություններ էին առաջացել երկրամասի երեք հիմնական ազգություններից կազմված Անդրկովկասյան Դաշնային Հանրապետության իշխանության մարմիններում։ Այդ իսկ պատճառով Անդրկովկասյան Դաշնության փլուզումը դարձավ անխուսափելի։

1918թ. մայիսի 26-ին լուծարվեց Անդրկովկասյան սեյմը (պառլամենտը), և դրանով իսկ կազմալուծվեց Անդրկովկասյան Հանրապետությունը։ Այդ նույն օրը Վրաստանը հռչակեց իր անկախությունը, հաջորդ օրը՝ Ադրբեջանը, իսկ մայիսի 28-ին Թիֆլիսում գործող Հայոց (կենտրոնական) Ազգային խորհուրդը որոշում կայացրեց հռչակել Հայաստանի անկախությունը։ Ընդունված հայտարարագրում մասնավորապես ասվում էր. «Անդրկովկասի քաղաքական ամբողջության լուծարումով և Վրաստանի ու Ադրբեջանի անկախության հռչակումով ստեղծված նոր կացության հանդեպ՝ Հայոց Ազգային խորհուրդը իրեն հայտարարում է հայկական գավառների գերագույն և միակ իշխանություն»։

Այսպիսով, եղեռն ապրած հայ ժողովուրդը, թշնամու մահաբեր սպառնալիքի պայմաններում, ուժ գտավ իր մեջ և վերականգնեց հայոց անկախ պետականությունը։ Հայաստանի անկախության հռչակումը պատմական անհրաժեշտություն էր և ստեղծված պայմաններում միակ նախընտրելի ուղին։ Հայաստանի անկախության համար հայ ժողովուրդը պարտական էր ազատագրական իր տևական պայքարին, իսկ կոնկրետ պարագայում Սարդարապատի, Բաշ Ապարանի, Ղարաքիլիսայի հաղթական հերոսամարտերին։ Ի նշանավորումն այդ իրադարձության՝ Մայիսի 28-ը համարվում է համայն հայության նվիրական տոներից մեկը՝ Առաջին հանրապետության անկախության օրը։

Մեյոզը կորիզավոր բջիջների՝  կենդանիների, բույսերի և սնկերիսեռական բաժանման ժամանակ իրականացող բաժանման հատուկ եղանակ է։Մեյոզով կիսվող բջիջներում քրոմոսոմային հավաքակազմի քանակը կրճատվում է երկու անգամ՝ մեկ դիպլոիդ բջջից առաջանում են չորս հապլոիդ բջիջներ։Մեյոտիկ բաժանումն ընթանում է երկու փուլերով՝ մեյոզ I (ռեդուկցիոն) և II (էկվացիոն)։ Յուրաքանչյուր փուլում բջիջները բաժանվում են մեկ անգամ։

Մեյոզը բաղկացած է 2 հաջորդական բաժանումներից, որոնց միջև կա կարճ ինտերֆազ:

I պրոֆազ,, առաջին պրոֆազը շատ բարդ է և կազմված է 5 փուլերից:

I պրոֆազից հետո ցենտրիոլները հեռանում են դեպի բջջի բևեռները, ձևավորվում են բաժանման իլիկի թելիկները, միջուկային մեմբրանը և միջուկները քանդվում են:

• I մետաֆազ, բիվալենտային քրոմոսոմները ձևավորվում են բջջի հասարակածի երկայնությամբ:
• I անաֆազ, միկրոխողովակները կրճատվում են, բիվալենտները բաժանվում են և քրոմոսոմները հեռանում են դեպի բևեռները: Կարևոր է նշել, որ քրոմոսոմների կոնյուգացիայից զիտոգենում դեպի բրեռներ են շարժվում ամբողջական քրոմոսոմներ, որոնցից յուրաքանչյուրը բաղկացած են երկու քրոմատիդներից, այլ ոչ թե առանձին քրոմատիդներից, ինչպես միտոզում:
• I թելոֆազ, քրոմոսոմները ապապարուրվում են և հայտնվում է միջուկային թաղանք:

Մեյոզի երկրորդ բաժանումը տեղի է ունենում առաջինից անմիջապես հետո, առանց ինտերֆազի արտահայտման. S շրջանը բացակայում է, քանի որ երկրորդից առաջ տեղի չի ունենում ԴՆԹ-ի կրկնապատկում:

• II պրոֆազ, տեղի է ունենում քրոմոսոմների կոնդեսացիա, բջջակենտրոնը բաժանվում է և բաժանման մասերը շարժվում են դեպի բևեռներ, քանդվում է միջուկային թաղանթը, ձևավորվում է իլիկի թելիկներ, որն ուղղահայաց է առաջին բաժանմանը:
• II մետաֆազ, ունիվալենտային քրոմոսոմները (որոնցից յուրաքանչյուրը բաղկացած է երկու քրոմատիդներից) մակերևույթներից վրա տեղավորվում են «էկվատորում», ձևավորելով այսպես կոչված մետաֆազային շերտ:
• II անաֆազ, ունիվալենտները բաժանվում են և քրոմատիդները շարժվում են դեպի բևեռներ:
• II թելոֆազ, քրոմոսոմները ապապարուրվում են և հայտնվում է միջուկային շերտ:

Մեկ դիպլոիդ բջջից ձևավորվում է չորս հապլոիդ բջիջներ: Այդ դեպքերում, երբ մեյոզը կապված է գամետոգենեզի հետ (օրինակ բազմաբջիջ կենդանիների մոտ), ձվաբջիջների զարգացման ժամանակ առաջին և երկրորդ մեյոզի բաժանումը դառնում են անահավասարաչափ: Արդյունքում ձևավորվում է մեկ հապլոիդ ձվաբջիջ և երեք այսպես կոչված ռեդուկցիոն մարմիններ:

1. In Britain you can drive car when you are 17 years old.
2. Have you lived in London for a long time?
3. “Do you drink green tea?”  ”Yes! Every morning”.
4. I am very pleased to hear that you pass the exams.
5. How long have you playing chess? “Since 1998”.
6. Printing was invented in ancient China.
7. I had stopped at the traffic lights because they were red.
8. That’s the man whose wife is a doctor.
9. Both boys’ faces were red with embarrassment.
10. You look very tired! What have you done?
11. I was really depressed after I watched the film.
12. She won the race although all the others being professional athletes.
13. We arrived at the cinema late. The film was already started.
14. It’s Sunday and so I don’t have to go to work.
15. If I know, I would have told you.
16. Tom and Sue broke up last May. Now she’s getting married to Andrew.
17. It’s OK. I remembered to bring the tickets . Here they are.
18. They are great friends but they don’t meat themselves very often.
19. I wish I studied computing at school when I was younger.
20. You look hungry! Would you like some tea and cake?
21. I took my car to garage yesterday because it made strange noises.
22. There is too much traffic on the roads of New York.
23. Andrew bought Susan a few roses.
24. Because of the bad economic station, 200 workers have been made redundant last month.
25. You mustn’t take photographs inside the Church.
26. When I was a boy I would live in Sydney.